Jad pszczeli

Właściwości fizyczne i chemiczne jadu pszczelego.

Apitoksyna – inaczej jad pszczeli jest bezbarwną, szybko schnącą cieczą o słabym, aromatycznym zapachu, gęstości 1,1313 g/cm3, odczynie kwaśnym (pH 5-5,5) i smaku kwaśno-gorzkim. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i kwasach, a nie rozpuszcza się w alkoholu. W stanie suchym bez dostępu światła i wilgoci może być przechowywany w temperaturze otoczenia przez kilka miesięcy. Optymalną temperaturą przechowywania jest -15 do 2° C. Po zamrożeniu znacznie dłużej zachowuje swoją wartość. Nie traci swoich właściwości w temperaturze 100° C. Pod wpływem promieni słonecznych i w temperaturze 40° C szybko ulega rozkładowi.

Jad stanowi mieszaninę różnych związków chemicznych, przede wszystkim białek, które stanowią 57% jego suchej masy. W jadzie oprócz histaminy, fosfolipazy A i hialuronidazy, znajduje się jeszcze kilka innych toksycznych peptydów, między innymi melity nina i silna neurotoksyna – apamina, a także adolapina. Zawiera też substancje o lipoidalnych właściwościach oraz feromony alarmowe. Ponadto, w jadzie pszczelim stwierdzono obecność kwasu indolowego, fosforowego, palmitynowego i kwasów tłuszczowych oraz choliny i gliceryny. Ze związków mineralnych zawiera m.in.: wapń, magnez, węgiel, fosfor, wodór, azot i siarkę.

Jad pszczeli produkują wszystkie pszczoły-robotnice oraz pszczoła-matka. Trutnie pozbawione są tej zdolności. Jad powstaje w gruczołach jadowych mieszczących się w tylnej części odwłoka i gromadzony jest w zbiorniku jadowym. Zbiornik ten może zawierać ok. 80 mikrogramów substancji zwanej apitoksyną. Pszczoła-matka, zwana również królową, produkuje jad przez całe życie, natomiast pszczoła-robotnica od 2 do 20 dnia życia. Jad służy pszczołom do obrony, a matce do zabijania konkurentek. Po użądleniu człowieka do skóry przedostaje się ok. 12 mikrogramów jadu. Jad pszczeli, pod względem biotycznym, to koncentrat enzymatyczno-hormonalny. Jad pszczeli składem zbliżony jest do jadu żmii, co jest powodem, że uodpornienie pszczelarzy na jad pszczeli w pewnym stopniu uodparnia na działanie jadu żmii.

Jad gromadzony jest w zbiorniczku błoniastym znajdującym się w odwłoku, u nasady aparatu obronnego – żądła. Jest on produkowany przez dwa gruczoły: większy – produkujący właściwy jad o odczynie kwaśnym, i mniejszy – produkujący substancję o odczynie zasadowym, służącym do zwilżania aparatu żądłowego i neutralizacji resztek jadu. Zbiorniczek jadowy otwiera się do kanału sztyletu żądła i w momencie jego wbijania jad wpływa do ranki w skórze. Woreczek jadowy może pomieścić od 0,3-0,4 mg jadu, a pszczoła w czasie użądlenia wprowadza około 0,012 mg, co odpowiada jednej międzynarodowej jednostce jadu pszczelego, czyli 10 μg suchego produktu.

Zastosowanie jadu pszczelego.

Jad pszczeli może być stosowany w leczeniu metodą bezpośrednią, polegającą na żądleniu przez pszczoły określonych miejsc organizmu pacjenta lub pośrednią – podskórne podawanie jadu za pomocą elektroforezy, fonoforezy, akupunktury, chemoakupunktury, inhalacji i nacierań skóry preparatami z jadem.

U W A G A!!!

Jad pszczeli stanowi dla człowieka wielką szansę, ale i zagrożenie życia. Może być stosowany tylko pod nadzorem doświadczonego lekarza, ponieważ niewłaściwe zastosowanie może mieć fatalne skutki. Właściwości jadu pszczelego są szansą w leczeniu wielu schorzeń, ale stanowią też zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia człowieka. Po wykonaniu badań i prób pozwalających na rozpoczęcie kuracji jad pszczeli może być stosowany w leczeniu następujących schorzeń:

● choroby reumatoidalne – reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych, barkowych, łokieć tenisisty, zespół bolących palców
● migrena
● choroby obwodowego układu nerwowego – rwa kulszowa, zapalenie korzonków nerwowych, dyskopatia, lumbago, nerwobóle, zapalenie nerwów obwodowych, porażenie nerwu trójdzielnego
● choroby układu mięśniowego – gościec mięśniowy, zapalenie mięśni, bóle mięśniowe, zapalenie kaletek maziowych, zapalenie pochewek ścięgien
● choroby skóry – łuszczyca, egzemy, troficzne zapalenia skóry, trudno gojące się rany, blizny, odmrożenia
● choroby jamy ustnej – zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i języka, paradentoza
● choroby alergiczne – astma oskrzelowa atopowa, pokrzywka, pyłkowica
● choroby mięśnia sercowego – reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego
● choroby naczyń – zakrzepowe zapalenie żył, zapalenie tętnic, miażdżyca tętnic kończyn dolnych, choroba Buergera, nadciśnienie
● choroby ginekologiczne – zapalenie błony śluzowej macicy, przymacicza, zapalenie przydatków, torbiele jajników
● choroby układu moczowego – zapalenie pęcherza moczowego

Pamiętaj!

Przy podejmowaniu decyzji o zastosowaniu jadu pszczelego w leczeniu należy pamiętać, że jest to środek silnie i szybko działający, a u osób nadwrażliwych działający nawet gwałtownie, prowadząc do stanu zagrożenia życia. Dlatego istnieją przeciwwskazania do stosowania go w następujących przypadkach: uczulenia na jad, choroby psychiczne, zaawansowane choroby serca (z wyjątkiem reumatycznego zapalenia mięśnia sercowego), ostra choroba reumatyczna, gruźlica płuc, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, żółtaczka, cukrzyca, choroby nerek z krwiomoczem, choroby krwi, ostre choroby zakaźne, nowotwory złośliwe, przypadki zakwalifikowane do leczenia operacyjnego, dzieci do lat 5 i dorośli powyżej 70 lat, ciąża i okres miesiączki u kobiet.

Stosowanie jadu pszczelego

Najstarszym sposobem leczenia są użądlenia przez pszczoły najczęściej zewnętrznych powierzchni ud i ramion – razem około 30 użądleń w czasie jednego pełnego cyklu leczenia poczynając od użądlenia jednej pszczoły, a w ciągu następnych dni zwiększając stopniowo ilość użądleń. Inne metody podają nawet 180 – 200 użądleń w trakcie jednego cyklu leczenia. Współczesne metody leczenia polegają na wstrzyknięciu standaryzowanych, jałowych preparatów jadu pszczelego podskórnie w okolice ogniska chorobowego. Jad pszczeli w maściach i mazidłach stosuje się wcierając w bolące miejsca rano i wieczorem.